ZWOLLE – Of ze exhibitionistisch is? “Dat kan ik niet ontkennen”, zegt Hester Scheurwater (1971) nuchter. “Als je jezelf op alle manieren in beeld brengt, is er sprake van enig exhibitionisme. Ik vind dat geen negatief woord. Het hele Facebook is exhibitionistisch. Mensen laten zichzelf graag zien. Maar mijn kunst betreft gestileerde beelden. Daarin gaat het niet meer om mij.”
De Rotterdamse kunstenares komt net hooggehakt van de trein naar het Stedelijk Museum Zwolle gewandeld en ziet er in het zwart gekleed met laag uitgesneden decolleté aantrekkelijk uit. Haar videobeelden en foto’s laten altijd iets zien over de vrouw als lustobject. Bij voorkeur neemt zij zichzelf als onderwerp omdat dit nu eenmaal praktischer is. “Dat gedoe met modellen. Die moet je eerst bellen en afwachten of ze kunnen. Dan is het te koud, willen ze niet bloot of hebben ze hoofdpijn. Ik ben energiek en heb mezelf altijd bij de hand.” Scheurwater is nog lang niet uitgekeken op haar eigen beeld. “Het wordt alleen maar erger. Ik heb een enorme drive. De foto’s die ik een jaar lang dagelijks op Facebook plaatste, moest ik maken. En mijn gevoel zegt dat ik hiermee moet doorgaan.”
Museumdirecteur Adriaan de Regt heeft iets met vrouwen. “De Nederlandse kunst wordt gedomineerd door vrouwelijke kunstenaars. Veel van hen breken door in het buitenland. Hester Scheurwater was in Amerika bekender dan hier. Als het aan mij ligt, gaan we nog veel werk van vrouwen tonen.” De tentoonstelling met tekeningen van de 17e eeuwse Gesina Ter Borch uit Zwolle stond al gepland maar De Regt wilde hier iets tegenover stellen. “Een grotere tegenstelling kun je niet bedenken. Ik vind het leuk om die twee te koppelen”, vertelt de museumdirecteur terwijl hij Scheurwater ontvangt. De Regt leerde het werk van de Rotterdamse kennen in 1997. “Ik was meteen onder de indruk”, herinnert hij zich. “Het is geladen, agressief en erotisch.” Scheurwater zelf heeft een hekel aan het woord erotiek. “Het is me te gelikt, te esthetisch, te gemaakt. Mijn beelden zijn juist een reactie op de zogenaamde door mannen bedachte erotiek. Ik spuug mijn beelden uit met power, extra lading.” In het Stedelijk Museum zijn haar films te zien. Deze dragen dezelfde sfeer als de foto’s die steeds weer van YouTube en Facebook werden gewist omdat mensen het als porno bestempelen. Scheurwater heeft zich losgemaakt van de negatieve kritieken. Als moeder van drie kinderen zou zij zichzelf niet zo te koop mogen zetten. “Alles wat ik maak is een onderzoek naar de vrouw als lustobject. We zijn doordrenkt met beelden van de zogenaamde ideale vrouw in de ogen van mannen. Met mijn werk ga ik de concurrentie aan met dit ideaalbeeld. Als een man een vrouw fotografeert in uitdagende pose valt niemand erover. Maar toon ik rauwe beelden van mijn eigen lichaam, dan krijg ik iedereen over mee heen.” De open mondjes van modellen noemt ze ‘de klaarkom-look’. Als reactie hierop maakte ze onlangs de videofilm ‘Pleasure’ met vrouwengezichten uit pornofilms waarvan ze zeker weet dat deze dames echt klaarkomen. “Misschien kijk ik zelf ook met de ogen van een man.” Scheurwater is gefascineerd door het spanningsveld tussen wat je zegt en niet zegt. Het publieke tegenover het privédomein. “Ik gooi niet meer alles op het web. Maar stel veel van mijn werk alleen nog beschikbaar voor vrienden en collega’s via mijn eigen site. Over mijn kinderen en echtgenoot praat ik nooit, ook niet op internet. Ik zoek altijd naar grenzen en die heb ik zeker ontdekt met Facebook. Je mag als vrouwelijke kunstenaar in deze tijd nog niet veel. Bij de seksuele vrijheid van de huidige vrouw zet ik vraagtekens.”
Stedelijk Museum Zwolle: Hesterscheurwaterdotcom, t/m 9 januari. www.hesterscheurwater.com