Interview | A.D.
Hoe vaag is de korte film?
Algemeen Dagblad Oktober 2001 Annemart van Rhee
Kort, korter, kortst. Maar ook: vaag, vager, vaagst. Het derde internationale Shorts!-filmfestival in Kriterion Amsterdam toont dat verbeelding een wel heel belangrijke rol speelt in genre van de korte film, dat een smeltkroes van stijlen blijkt.
Een neurotische vrouw koestert een obsessieve liefde voor honden die ze niet kan krijgen. Ze plakt haar behang vol met plaatjes van de beesten. Uiteindelijk loopt ze liefdevol een baksteen uit te laten die bij haar thuis een enorme mand tot zijn beschikking heeft; het ultieme substituut.
Of: een vrouw bekijkt zichzelf intensief via een spiegelende tafel terwijl een stroom spuug uit háár mond in die van haar evenbeeld kwijlt. Swollowords, luidt de toepasselijke titel van deze twee minuten durende productie van Vera Stiphout.
En: een hulpeloze dame – half naakt – staat in Heal Me middenin een leeg vertrek terwijl de in- en uitzoemende camera op new age-klanken elk detail van haar lichaam begerig vastlegt. Druppels die langzaam langs haar benen omlaag sijpelen suggereren dat ze door angst of een andere emotie die haar plotseling bekruipt niet alles meer onder controle heeft.
Enkele Shorts!-fragmenten tonen waarom de korte film, tot spijt van sommige makers die meer traditioneel te werk gaan, zijn elitaire art house-reputatie maar niet kan afschudden. Want sommige filmpjes blijken inderdaad zwaar artistiek en experimenteel. Misschien leuk voor liefhebbers, maar iets waar een breed publiek nog altijd huiverig tegenover staat. Vorm staat in de hiërarchie ver boven inhoud, beelden boven het verhaal en dialogen en humor ontbreken. Zoals in Heal Me van de Nederlanders Hester Scheurwater en Roald de Boer. Het duo schoot de scènes in de Spaanse stad Barcelona en de camera bleek daarbij niet alleen het middel maar zelfs hun doel. Scheurwater (30), die ook video-installaties en plafondprojecties maakt: ,,We wilden al filmend experimenteren met camerabewegingen en de interactie tussen filmer en model weergeven. Heel intuïtief. Onze bedoeling: momenten vastleggen. Met nadruk geen verhaal. In de bioscoop en op televisie wordt het publiek al zo vaak een compleet uitgelegd en uitgewerkt idee voorgeschoteld. Bij ons krijgen ze momenten waarmee ze zelf een verhaal kunnen maken. Je kunt je afvragen wat er in de vrouw omgaat, waarom ze niets doet en waarom ze zo hulpeloos overkomt. Misschien is het wel een onderzoek naar onbewuste angsten en verlangens.
Volgens Scheurwater, die op de kunstacademie in Den Haag zat, is de kracht van de korte film dat snel een bepaalde sfeer wordt opgeroepen. Daarom vind ik het belangrijk dat filmpjes niet langer dan vijf minuten duren. Anders raak je het spanningsmoment kwijt.
Een flinke dosis verbeelding blijkt dus absoluut noodzakelijk bij het bekijken van Heal Me en overige experimentele producties. Terwijl andere filmpjes juist uiterst toegankelijk en grappig zijn. Kortom: de korte film blijkt een borrelende smeltkroes vol uiteenlopende stijlen. Traditionele fictie, animatie, clips, experimentele video- en internetkunst. Die verrassende verscheidenheid is dé kracht maar waarschijnlijk ook dé zwakte van het medium. Want door die brij aan stijlen blijkt geen duidelijk platform of podium voorhanden. Een bioscoop ziet misschien niets in de innovatieve technieken van Scheurwater en De Boer, maar bijvoorbeeld wel in de luchtige impressie Animazioni van Marleen Heidweiller. De 23-jarige studente van de Rotterdamse kunstacademie verhaalt in twee minuten over de vrienschap tussen een big – een op een Harry Potter-dwergje geënt figuurtje – en een insect. Vrolijk, humoristisch en ontroerend en geschikt voor een kinderprogramma. De enige overeenkomst met Heal Me is dat ook Heidweiller, die drie maanden bezig was met de productie, een beroep doet op de fantasie van de kijker.
Scheurwater (30), die ook video-installaties en plafondprojecties maakt: ,,We wilden al filmend experimenteren met camerabewegingen en de interactie tussen filmer en model weergeven. Heel intuïtief. Onze bedoeling: momenten vastleggen. Met nadruk geen verhaal. Vaag?? In de bioscoop en op televisie wordt het publiek al zo vaak een compleet uitgelegd en uitgewerkt idee voorgeschoteld. Bij ons krijgen ze momenten waarmee ze zelf een verhaal kunnen maken. Je kunt je afvragen wat er in de vrouw omgaat, waarom ze niets doet en waarom ze zo hulpeloos overkomt. Misschien is het wel een onderzoek naar onbewuste angsten en verlangens.”
Volgens Scheurwater, die op de kunstacademie in Den Haag zat, is de kracht van de korte film dat snel een bepaalde sfeer wordt opgeroepen. ,,Daarom vind ik het belangrijk dat filmpjes niet langer dan vijf minuten duren. Anders raak je het spanningsmoment kwijt.”.
Een flinke dosis verbeelding blijkt dus absoluut noodzakelijk bij het bekijken van Heal Me en overige experimentele producties. Terwijl andere filmpjes juist uiterst toegankelijk en grappig zijn. Kortom: de korte film blijkt een borrelende smeltkroes vol uiteenlopende stijlen. Traditionele fictie, animatie, clips, experimentele video- en internetkunst. Die verrassende verscheidenheid is dé kracht maar waarschijnlijk ook dé zwakte van het medium. Want door die brij aan stijlen blijkt geen duidelijk platform of podium voorhanden.
Een bioscoop ziet misschien niets in de innovatieve technieken van Scheurwater en De Boer, maar bijvoorbeeld wel in de luchtige impressie Animazioni van Marleen Heidweiller. De 23-jarige studente van de Rotterdamse kunstacademie verhaalt in twee minuten over de vrienschap tussen een big – een op een Harry Potter-dwergje geënt figuurtje – en een insect. Vrolijk, humoristisch en ontroerend en geschikt voor een kinderprogramma. De enige overeenkomst met Heal Me is dat ook Heidweiller, die drie maanden bezig was met de productie, een beroep doet op de fantasie van de kijker.
Heidweiller: ,,Ik heb het einde open gelaten omdat ik het leuk vind wanneer toeschouwers zelf nog iets in te vullen hebben. Voor mij speelt verbeelding een belangrijke rol in de korte film. Dat betekent niet dat je zomaar losse flodders afschiet. Je moet wel iets te vertellen hebben en een lijn en een opbouw kiezen. Want je moet woekeren met je tijd. Ik vind humor belangrijk, mensen aan het lachen maken is mooi. Waarom veel collega’s kiezen voor sombere, depressieve impressies? Waarschijnlijk omdat ze zich tijdens het maken helemaal terugtrekken in hun eigen wereldje en hun hele gevoelsleven laten opborrelen. Jammer wanneer het te zwaar overkomt. Ook voor het imago van het hele genre.
Heidweiller: ,,Ik heb het einde open gelaten omdat ik het leuk vind wanneer toeschouwers zelf nog iets in te vullen hebben. Voor mij speelt verbeelding een belangrijke rol in de korte film. Dat betekent niet dat je zomaar losse flodders afschiet. Je moet wel iets te vertellen hebben en een lijn en een opbouw kiezen. Want je moet woekeren met je tijd. Ik vind humor belangrijk, mensen aan het lachen maken is mooi. Waarom veel collega’s kiezen voor sombere, depressieve impressies? Waarschijnlijk omdat ze zich tijdens het maken helemaal terugtrekken in hun eigen wereldje en hun hele gevoelsleven laten opborrelen. Jammer wanneer het te zwaar overkomt. Ook voor het imago van het hele genre.”